Συχνές ερωτήσεις
Σε νεαρά υγιή άτομα (με χαμηλή θνησιμότητα) η πιθανότητα ενός έτους είναι περίπου το 10% της πιθανότητας 10 ετών. Έτσι, ένα άτοµο µε 10ετή πιθανότητα κατάγµατος 40% θα έχει περίπου 1ετή πιθανότητα 4%. Τα υψηλότερα ποσοστά είναι πιο εύκολα κατανοητά από τους ασθενείς και τους κλινικούς ιατρούς. Η σχέση μεταξύ βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων πιθανοτήτων είναι πιο πολύπλοκη σε ασθενείς με κλινικούς παράγοντες κινδύνου και σε ηλικιωμένους(1).
(1) [Kanis JA, Johansson H, et al (2011) Guidance for the adjustment of FRAX according to the dose of glucocorticoids. Osteoporosis International, 22: 809–816 (doi: 10.1007/s00198-010-1524-7., https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21229233)]
Οι παράγοντες κινδύνου λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο στους άνδρες και τις γυναίκες σε διάφορες χώρες όσον αφορά τον σχετικό κίνδυνο. Ωστόσο, ο απόλυτος κίνδυνος θα διαφέρει, καθώς, σε κάθε δεδομένη ηλικία, ο απόλυτος κίνδυνος κατάγματος και ο απόλυτος κίνδυνος θανάτου ποικίλλει. Επιπλέον, οι παράγοντες κινδύνου έχουν μεταβλητή σημασία ανάλογα με την ηλικία (π.χ. οικογενειακό ιστορικό) ή με την παρουσία ή απουσία άλλων παραγόντων κινδύνου. Για παράδειγμα, ο χαμηλός ΔΜΣ είναι πολύ λιγότερο σημαντικός παράγοντας κινδύνου όταν λαμβάνεται υπόψη η BMD.
Ναι. Ένα πρότυπο είναι διαθέσιμο για μετάφραση. Παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας.
Είναι γνωστό ότι υπάρχουν απαντήσεις στη δόση για πολλούς από τους κλινικούς παράγοντες κινδύνου. Εκτός από τον αριθμό των προηγούμενων καταγμάτων, περιλαμβάνουν το κάπνισμα, τη χρήση γλυκοκορτικοειδών και την κατανάλωση αλκοόλ. Ωστόσο, το μοντέλο βασίζεται σε πληροφορίες που είναι κοινές για όλες τις κοορτές που συμμετείχαν στη δημιουργία του και τέτοιες λεπτομέρειες δεν είναι διαθέσιμες. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να χρησιμοποιείται κλινική κρίση κατά την ερμηνεία των πιθανοτήτων. Το FRAXplus® παρέχει πρόσβαση σε προσαρμογές που μπορούν να απεικονίσουν τον πιθανό αντίκτυπο της συνεκτίμησης πρόσθετων πληροφοριών (π.χ. του αριθμού των προηγούμενων καταγμάτων) κατά τη λήψη αποφάσεων.
Είναι γνωστό ότι υπάρχουν απαντήσεις στη δόση για πολλούς από τους κλινικούς παράγοντες κινδύνου. Εκτός από τον αριθμό των προηγούμενων καταγμάτων, περιλαμβάνουν το κάπνισμα, τη χρήση γλυκοκορτικοειδών και την κατανάλωση αλκοόλ. Ωστόσο, το μοντέλο βασίζεται σε πληροφορίες που είναι κοινές για όλες τις κοορτές που συμμετείχαν στη δημιουργία του και τέτοιες λεπτομέρειες δεν είναι διαθέσιμες. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να χρησιμοποιείται κλινική κρίση κατά την ερμηνεία των πιθανοτήτων. Το FRAXplus® παρέχει πρόσβαση σε προσαρμογές που μπορούν να απεικονίσουν τον πιθανό αντίκτυπο της συνεκτίμησης πρόσθετων πληροφοριών (π.χ. μεγαλύτερη από τη μέση δόση γλυκοκορτικοειδών) κατά τη λήψη αποφάσεων. Ένα βοήθημα για την προσαρμογή της δόσης των γλυκοκορτικοειδών δίνεται στο Kanis et al, 2010(1).
(1) [Kanis JA, Johansson H, et al (2011) Guidance for the adjustment of FRAX according to the dose of glucocorticoids. Osteoporosis International, 22: 809–816 (doi: 10.1007/s00198-010-1524-7., https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21229233)]
Είναι γνωστό ότι υπάρχουν απαντήσεις στη δόση για πολλούς από τους κλινικούς παράγοντες κινδύνου. Εκτός από τον αριθμό των προηγούμενων καταγμάτων, περιλαμβάνουν το κάπνισμα, τη χρήση γλυκοκορτικοειδών και την κατανάλωση αλκοόλ. Ωστόσο, το μοντέλο βασίζεται σε πληροφορίες που είναι κοινές για όλες τις κοορτές που συμμετείχαν στη δημιουργία του και τέτοιες λεπτομέρειες δεν είναι διαθέσιμες. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να χρησιμοποιείται κλινική κρίση κατά την ερμηνεία των πιθανοτήτων. Θα πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι ένα προηγούμενο μορφομετρικό και ασυμπτωματικό σπονδυλικό κάταγμα ενέχει περίπου τον ίδιο κίνδυνο με οποιοδήποτε προηγούμενο κάταγμα. Ένα κλινικό σπονδυλικό κάταγμα, ωστόσο, ενέχει πολύ υψηλότερο κίνδυνο (βλ. κατάλογο αναφοράς, Kanis et al 2004(1)).
(1) [Kanis JA, Johnell O, et al (2004) Risk and burden of vertebral fractures in Sweden. Osteoporosis International 15: 20-26 (doi: 10.1007/s00198-003-1463-7., https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14593450)]
Και οι δύο διαταραχές συνεπάγονται κίνδυνο κατάγματος πέραν αυτού που αντιπροσωπεύει η BMD. Για άλλες δευτερογενείς αιτίες οστεοπόρωσης, θεωρείται συντηρητικά ότι η αύξηση του κινδύνου μείζονος οστεοπορωτικού κατάγματος μεσολαβείται από τη χαμηλή BMD. Αυτό έχει επαληθευτεί για τη φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (1) και τη χρόνια νεφρική ανεπάρκεια χωρίς διάλυση (2).
(1) [Targownik LE, Bernstein CN, et al (2013) Inflammatory bowel disease and the risk of fracture after controlling for FRAX. Journal of Bone and Mineral Research 28: 1007-1013. (doi: 10.1002/jbmr.1848., https://asbmr.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/jbmr.1848)]
(2) [Whitlock R, Leslie WD et al (2019) The Fracture Risk Assessment Tool (FRAX®) predicts fracture risk in patients with chronic kidney disease. Kidney International 95: 447-454. ( doi: 10.1016/j.kint.2018.09.022., https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0085253818307750)]
Αυτό ισχύει για πολλά κατάγματα, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων οστεοπορωτικών καταγμάτων (στη σπονδυλική στήλη, το ισχίο, το βραχιόνιο οστό και το άπω αντιβράχιο) που υπέστησαν μέσα σε διάστημα δύο ετών. Αυτό δεν λαμβάνεται υπόψη στο FRAX, αλλά οι αλγόριθμοι προσαρμογής είναι τώρα διαθέσιμοι στο FRAXplus® για να απεικονίσουν την επίδραση της παλαιότητας στις πιθανότητες κατάγματος.
Είναι σωστό ότι οι υψηλές τιμές των δεικτών οστικού κύκλου εργασιών σχετίζονται με τον κίνδυνο κατάγματος ανεξάρτητα από τη BMD. Δεν υπάρχει, ωστόσο, συμφωνία για έναν αναλυτή αναφοράς και δεν υπάρχει επαρκής παγκόσμια εμπειρία για να γνωρίζουμε πώς θα μπορούσαν να ενσωματωθούν. Ο τρόπος με τον οποίο ερμηνεύονται τα αποτελέσματα αυτών των εξετάσεων είναι θέμα κλινικής κρίσης.
Ο FRAX δεν είναι αρκετά ευαίσθητος ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση της θεραπείας ή την παροχή θεραπευτικών στόχων(1). Ωστόσο, το FRAX μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εκτίμηση της πιθανότητας κατάγματος σε ασθενείς που έχουν λάβει πρόσφατα θεραπεία ή σε ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία εάν προβλέπεται αλλαγή της θεραπείας(2).
(1) [Leslie WD, Lix LM, et al (2012) Does osteoporosis therapy invalidate FRAX for fracture prediction? Journal of Bone and Mineral Research 27: 1243-1251. (DOI: 10.1002/jbmr.1582., https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22392538/)]
(2) [Leslie WD, Majumdar SR, et al (2014) Can change in FRAX score be used to “Treat-to-Target”? A population‐based cohort study. Journal of Bone and Mineral Research 29: 1061-1066. (DOI: 10.1002/jbmr.2151., https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24877235/)]
Κατά τη δημιουργία των μοντέλων FRAX υπήρχαν ελάχιστα διαθέσιμα δεδομένα. Επιπλέον, η φαρμακευτική παρέμβαση δεν είχε αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο κατάγματος σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2. Τώρα υπάρχουν ισχυρά δεδομένα που υποστηρίζουν τη συμπερίληψη του διαβήτη τύπου 2 στις μελλοντικές επαναλήψεις του FRAX και αποτελεί το θέμα της τρέχουσας έρευνας(1).
(1) [Rubin MR, Schwartz AV, et al (2013) Osteoporosis Risk in Type 2 Diabetes Patients. Expert Review of Endocrinology & Metabolism 8: 423–425. (DOI: 10.1586/17446651.2013.835567, https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1586/17446651.2013.835567)]
Έχουν προταθεί διάφοροι τρόποι(1). Ο απλούστερος τρόπος είναι να εισαχθεί ναι στο πεδίο για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα.
(1) [Leslie WD, Johansson H, et al (2018) Comparison of methods for improving fracture risk assessment in diabetes: The Manitoba BMD Registry. Journal of Bone and Mineral Research 33: 1923-1930. (doi: 10.1002/jbmr.3538., https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29953670/)]
Δεν είναι - με εξαίρεση τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Σιγκαπούρη και τη Νότια Αφρική, όπου υπάρχουν επαρκείς επιδημιολογικές πληροφορίες για να γίνουν οι κατάλληλες προσαρμογές.
Δεν ξέρουμε, αλλά τα σημερινά στοιχεία δείχνουν ότι ακόμη και οι πολύ μακροχρόνιοι μετανάστες διατηρούν τα χαρακτηριστικά FRAX της πατρίδας τους. Εάν είναι κινεζικής καταγωγής, το μοντέλο FRAX του Χονγκ Κονγκ μπορεί να είναι το καταλληλότερο(1).
(1) [Johansson H, Odén A, et al (2015) Is the Swedish FRAX model appropriate for Swedish immigrants? Osteoporosis International 26: 2617-2622. (doi: 10.1007/s00198-015-3180-4, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26018091/) ]
Στην Αυστραλία, τη Γερμανία, την Ολλανδία, την Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ διατίθενται διαδικτυακοί αλγόριθμοι αξιολόγησης κινδύνου. Παρέχουν εθνικές εκτιμήσεις της συχνότητας εμφάνισης καταγμάτων. Ο FRAX είναι βαθμονομημένος για κάθε χώρα και υπολογίζει μια πιθανότητα κατάγματος και όχι μια επίπτωση(1). Η πιθανότητα εξαρτάται από τους κινδύνους κατάγματος καθώς και από τους κινδύνους θανάτου. Έτσι, ακόμη και αν ο κίνδυνος κατάγματος είναι πολύ υψηλός, ένα άτομο είναι απίθανο να υποστεί κάταγμα εάν ο θάνατος αναμένεται αύριο (δηλαδή υψηλός κίνδυνος, χαμηλή πιθανότητα).
(1) [Kanis JA, Harvey NC, Johansson H, et al (2017) Overview of fracture prediction tools. Journal of Clinical Densitometry. 20: 360–367. (doi: 10.1016/j.jocd.2017.06.013., https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28716500/)]
Χρησιμοποιήστε τη χώρα για την οποία η επιδημιολογία της οστεοπόρωσης προσεγγίζει περισσότερο τη χώρα σας. Παραδείγματα χωρών υψηλού κινδύνου είναι η Δανία και η Σουηδία. Στις χώρες χαμηλού κινδύνου περιλαμβάνονται ο Λίβανος και η Κίνα. Σε μεταγενέστερες εκδόσεις αναμένεται να διατεθούν νέα μοντέλα. Κινητοποιήστε την εθνική σας εταιρεία για ένα μοντέλο ειδικά για τη χώρα σας ή ένα υποκατάστατο μοντέλο.
Υπάρχουν δύο επιλογές. Η πρώτη είναι να δημιουργηθεί ένα υποκατάστατο μοντέλο το οποίο χρησιμοποιεί τον κίνδυνο κατάγματος από μια χώρα όπου υποτίθεται ότι υπάρχει παρόμοια επιδημιολογία καταγμάτων, αλλά χρησιμοποιεί τον κίνδυνο θανάτου της μητρικής χώρας. Ένα παράδειγμα είναι η Ινδία, η οποία χρησιμοποιεί τον κίνδυνο θανάτου της Ινδίας αλλά τον κίνδυνο κατάγματος του ινδικού πληθυσμού στη Σιγκαπούρη. Η δεύτερη επιλογή είναι η δημιουργία ενός αυθεντικού μοντέλου FRAX. Οι απαιτήσεις για αυτό είναι διαθέσιμες(1).
Το μοντέλο κατασκευάζεται από πραγματικά δεδομένα σε πληθυσμιακές κοορτές σε όλο τον κόσμο που έχουν περιορισμένο ηλικιακό εύρος. Εάν εισαγάγετε μια ηλικία κάτω των 40 ετών, το εργαλείο θα υπολογίσει την πιθανότητα κατάγματος στην ηλικία των 40 ετών. Πρέπει να χρησιμοποιήσετε την κλινική σας κρίση για να ερμηνεύσετε τον κίνδυνο.
Οι ελλείπουσες τιμές δεν προβλέπονται στο τρέχον πρόγραμμα FRAX. Κατά τον υπολογισμό της 10ετούς πιθανότητας θεωρείται ότι κάθε ερώτηση (εκτός από τη BMD) μπορεί να απαντηθεί. Εάν δεν έχετε πληροφορίες, για παράδειγμα για το οικογενειακό ιστορικό, θα πρέπει να απαντήσετε όχι.
Η ενσωμάτωση όλων των οστεοπορωτικών καταγμάτων είναι προβληματική λόγω των περιορισμένων πληροφοριών σχετικά με την επιδημιολογία τους. Από τα σουηδικά δεδομένα, η συμπερίληψη άλλων μεγάλων οστεοπορωτικών καταγμάτων (π.χ. λεκάνη, άλλα μηριαία κατάγματα και κατάγματα κνήμης) θα αύξανε τις τιμές κατά περίπου 10% (για παράδειγμα, σε έναν ασθενή με υπολογισμένη πιθανότητα μεγάλων οστεοπορωτικών καταγμάτων 5%, αυτή θα μπορούσε να αυξηθεί σε 5,5%). Η συμπερίληψη των καταγμάτων πλευρών θα είχε πολύ μεγαλύτερη επίδραση. Είναι, ωστόσο, δύσκολο να διαγνωστούν.
Δύο λόγοι. Ο πρώτος είναι ότι τα δεδομένα της κοόρτης που χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία του μοντέλου ανέφεραν τις πτώσεις με πολύ διαφορετικούς τρόπους, έτσι ώστε δεν ήταν δυνατόν να εξαχθεί μια τυποποιημένη μέτρηση. Δεύτερον, αν και εύλογο, δεν είχε αποδειχθεί ότι η φαρμακευτική παρέμβαση μειώνει τον κίνδυνο κατάγματος σε ασθενείς που επιλέγονται αποκλειστικά βάσει ιστορικού πτώσεων. Είναι σημαντικό τα μοντέλα εκτίμησης κινδύνου να προσδιορίζουν έναν κίνδυνο που μπορεί να μειωθεί με θεραπεία. Σημειώστε ότι ο FRAX βασίζεται στη συμπερίληψη ατόμων που βρίσκονται σε όλα τα επίπεδα κινδύνου πτώσης, οπότε, αν και δεν αποτελεί μεταβλητή εισόδου, οι πτώσεις λαμβάνονται υπόψη στον υπολογισμό του FRAX. Η πιθανή ενσωμάτωση του ιστορικού πτώσεων στον FRAX αποτελεί αντικείμενο τρέχουσας έρευνας(1). Υπάρχουν ορισμένες οδηγίες για την προσαρμογή των πιθανοτήτων(2). Οι αλγόριθμοι προσαρμογής είναι τώρα διαθέσιμοι στο FRAXplus® για να απεικονίσουν την επίδραση του αριθμού των πτώσεων που αναφέρθηκαν κατά το προηγούμενο έτος.
(1) [Harvey NC, Odén A, et al (2018) Falls predict fractures independently of FRAX probability: A meta-analysis of the Osteoporotic Fractures in Men (MrOS) Study. Journal of Bone and Mineral Research 33: 510-516. (doi: 201710.1002/jbmr.3331., https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29220072)]
(2) [Masud T, Binkley N, et al (2011) Official Positions for FRAX® clinical regarding falls and frailty: can falls and frailty be used in FRAX®? Journal of Clinical Densitometry 14: 194-204., (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21810525/)]
Ένα προηγούμενο μορφομετρικό κάταγμα έχει την ίδια σημασία με οποιοδήποτε άλλο προηγούμενο κάταγμα ευθραυστότητας και μπορεί να εισαχθεί στο μοντέλο FRAX®. Ωστόσο, η έξοδος δεν περιλαμβάνει την πιθανότητα ενός μορφομετρικού κατάγματος. Πρόκειται για μια συντηρητική θέση, δεδομένου ότι η κλινική τους σημασία είναι αμφιλεγόμενη (εκτός από την πρόβλεψη κινδύνου). Παρ' όλα αυτά, αυτό δεν επηρεάζει το ποιος θα ήταν επιλέξιμος για θεραπεία.
Η αξιολόγηση FRAX® δεν σας λέει ποιον να θεραπεύσετε, κάτι που παραμένει θέμα κλινικής κρίσης. Σε πολλές χώρες παρέχονται κατευθυντήριες γραμμές που βασίζονται στη γνώμη των εμπειρογνωμόνων και/ή σε οικονομικούς λόγους υγείας(1). Σε ορισμένες χώρες, υπάρχει άμεση σύνδεση μεταξύ του δικτυακού τόπου FRAX και ενός δικτυακού τόπου για κάθε χώρα που βοηθά στην ερμηνεία των αποτελεσμάτων (π.χ. Βραζιλία, Φινλανδία, Λίβανος, Ρουμανία, Ρωσία και Ηνωμένο Βασίλειο).
(1) [Kanis JA, Harvey NC, et al (2016) A systematic review of intervention thresholds based on FRAX. A report prepared for the National Osteoporosis Guideline Group and the International Osteoporosis Foundation. Archives of Osteoporosis, Dec;11(1):25. (doi: 10.1007/s11657-016-0278-z., https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27465509/)]
Θα πρέπει να εισαγάγετε ένα T-score για τον μηριαίο αυχένα που προέρχεται από το πρότυπο αναφοράς (τη βάση δεδομένων NHANES III για γυναίκες καυκάσιες ηλικίας 20-29 ετών, όπως συνιστάται ευρέως). Τα σκορ Τ από τοπικές βάσεις δεδομένων ή εθνοτικά ειδικά εύρη αναφοράς θα δώσουν παραπλανητικά αποτελέσματα. Σημειώστε ότι το ίδιο εύρος αναφοράς χρησιμοποιείται και για τους άνδρες (δηλαδή η βάση δεδομένων NHANES III για γυναίκες Καυκάσιες ηλικίας 20-29 ετών). Εάν δεν είστε σίγουροι για το T-score, εισαγάγετε τον κατασκευαστή της συσκευής μέτρησης και το αποτέλεσμα BMD. Το FRAX T-score θα υπολογιστεί για εσάς.
Όχι. Το μοντέλο έχει κατασκευαστεί από πραγματικά δεδομένα σε πληθυσμιακές κοορτές όπου η BMD του μηριαίου αυχένα είναι διαθέσιμη. Το T-score και το Z-score ποικίλλουν ανάλογα με τη χρησιμοποιούμενη τεχνολογία και τη θέση μέτρησης(1).
(1) [Leslie WD, Lix LM, et al (2012) A comparative study of using non-hip bone density inputs with FRAX®. Osteoporosis International 23: 853-860. (doi: 10.1007/s00198-011-1814-8., https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22008881)]
Ναι. Αλλά σημειώστε ότι ο FRAX θα υπερεκτιμήσει την πιθανότητα κατάγματος σε ασθενείς όπου το T-score για την οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης είναι πολύ υψηλότερο από το T-score στο BMD του μηριαίου αυχένα(1). Το FRAXplus® παρέχει πρόσβαση σε προσαρμογές που μπορούν να απεικονίσουν τον πιθανό αντίκτυπο της συνεκτίμησης πρόσθετων πληροφοριών (π.χ. ασυμφωνία μεταξύ των αποτελεσμάτων Τ της BMD της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης και του μηριαίου αυχένα) κατά τη λήψη αποφάσεων.
(1) [Johansson H, Kanis JA, et al (2014) Impact of femoral neck and lumbar spine BMD discordances on FRAX probabilities in women: A meta-analysis of international cohorts. Calcified Tissue International 95:428–435. (DOI 10.1007/s00223-014-9911-2., https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4361897)]
Σημαντικές αλλαγές θα επηρεάσουν την ακρίβεια του μοντέλου, έτσι ώστε τα μοντέλα FRAX να χρειάζονται προσαρμογή από καιρό σε καιρό.
Η πιθανότητα κατάγματος προκύπτει από τον κίνδυνο κατάγματος καθώς και από τον κίνδυνο θανάτου. Η συμπερίληψη του κινδύνου θανάτου είναι σημαντική διότι τα άτομα με υψηλή άμεση πιθανότητα θανάτου έχουν μικρότερη πιθανότητα κατάγματος από τα άτομα με μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής. Πράγματι, όταν η επιβίωση είναι πιθανό να είναι μικρότερη από 10 έτη, ο αλγόριθμος υπολογίζει τον κίνδυνο κατάγματος κατά την εναπομένουσα διάρκεια ζωής του ατόμου.
Ένα μείζον οστεοπορωτικό κάταγμα ή ΜΟΚ είναι ένα κάταγμα ισχίου, ένα κλινικό κάταγμα σπονδυλικής στήλης, ένα άπω κάταγμα αντιβραχίου ή ένα εγγύς κάταγμα βραχιονίου. Η πιθανότητα ενός MOF που υπολογίζεται από το FRAX είναι η 10ετής πιθανότητα οποιουδήποτε από αυτά τα κατάγματα.